Daag jezelf uit… Ongemak als ruimte voor groei

We leven in comfort. Heerlijk. Het is warm in huis, de koelkast is gevuld. De douche is warm. We hebben kleren om aan te trekken, een veilige leefomgeving en we hebben allerlei apparaten en diensten die ons leven steeds makkelijker maken. En hoewel ik hier ook enorm van geniet denk ik ook dat het er voor zorgt dat we soms een beetje tè comfortabel zijn.  

We zijn namelijk helemaal niet meer gewend aan oncomfortabel zijn. Ook in onze interactie met de wereld. We kijken weg als er een ongemakkelijke situatie zich voor doet in de supermarkt. We vinden ongemakkelijke stiltes ook lastig, en beginnen al te praten (over niks, het weer, het nieuws) om de stilte maar te vullen. 

Dit terwijl er juist in ongemak een mooie kans voor groei ligt. Want waarom is iets ongemakkelijk? Omdat we er niet aan gewend zijn. Omdat het een ervaring is die we nog niet vaak genoeg hebben meegemaakt om er al comfortabel mee te zijn. En dus is dit gevoel juist een enorme kans voor groei. Als je maar vaak genoeg het oncomfortabele opzoekt wordt het vanzelf comfortabel. Op deze manier groei je je comfortzone en zul je in steeds meer situaties jezelf kunnen zijn en blijven. 

Vanuit die gedachte is het erg vreemd dat we juist vaak aversie hebben tegen het ongemakkelijke. Waarom zouden we onszelf de kans op groei ontnemen? Je hebt één leven, één kans om het maximale te halen uit jouw tijd op aarde. En dan kies je enkel voor wat je al kent en wat gemakkelijk voelt? 

Als je verder en verder afremt zul je makkelijker naar je eigen gedrag kunnen kijken, en ook kunnen zien waar je de ‘makkelijke’ (comfortabele) keuze maakt, en waar je dus ruimte hebt voor groei. Als je niet bewust leeft en de trein maar door dendert zul je niet de ruimte ervaren om op deze manier naar je eigen keuzes te kijken. Dan zit je gevangen in je eigen sleur, waar de dagen, weken, jaren voorbij vliegen, waar je enkel reageert op zaken die op je af komen zonder zélf aan het roer te staan. 

De stoïcijnse filosofen waren hier ook al mee bezig. Hoe kun je er voor zorgen dat je niet tè comfortabel bent? Zij geloofden dat je juist door het ongemak op te zoeken je je mentaal kon wapenen tegen tegenslagen. Zo sliep Keizer Marcus Aurelius (ondanks alle rijkdom) op een harde houten plank, om hem er aan te herinneren dat hij die luxe niet voor lief moest nemen. 

In onze maatschappij hebben we het ontzettend goed. Alles is gericht op gemak en comfort, en dat is in de basis een enorm fijn gegeven. Maar je grootste kracht ook vaak je grootste valkuil. Ik geloof dat we hierdoor minder goed in staat zijn om het maximale op te zoeken (voor jezelf), want comfort is vaak de weg van de minste weerstand. 

Hoe vaak daag jij jezelf uit in een gemiddelde week? Ik heb een paar jaar terug met een collega een challenge gedaan om minimaal 1 keer per dag iets te doen waar je in eerste instantie van dacht: ‘dat is vet ongemakkelijk’. Maar juist door dit bewust op te zoeken (en het dan ‘s avonds bij je successen op te kunnen schrijven) heeft er voor gezorgd dat ik heel bewust ben van situaties waar ik me niet comfortabel in voel. Dit zorgt aan de ene kant voor inzicht in wie ik ben en welke belemmerende overtuigingen ik heb, én aan de andere kant ook voor constante groei, door elke keer kleine stapjes buiten mijn comfort zone te zetten. 

Dit is niet eng,  hooguit een beetje ongemakkelijk, maar zorgt wel voor een constante groei. Dit beschrijft James Clear in zijn boek Atomic Habits (Link) als het ‘compound effect’: kleine verbeteringen die op zichzelf niet groot zijn zorgen opgeteld voor een hele grote verandering in je gedrag. Ik merk de laatste jaren hier de resultaten van: ik maak geen extreem grote radicale stappen, maar juist continue kleine stappen in verdere groei. Het wordt uiteindelijk een soort constante challenge met jezelf om jezelf te stretchen, een spelletje met jezelf!

Maak het praktisch:

• Begin eens met elke dag koud af douchen. Heel oncomfortabel (maar ook heel kort) en daarna voel je je meteen bad ass. Maak je uitademing langer zodat je ademhaling rustiger wordt en je kunt ontspannen.
• Biedt je als eerste als vrijwilliger aan, als je eerste reactie is naar anderen kijken. 
• Als er een ongemakkelijke stilte valt: benoem het en vraag eens waarom dat is? Ga het echte gesprek eens aan met de ander! 
• Schrijf elke avond bij je successen welke stappen je uit je comfort-zone hebt gezet! Extra motivatie om dit vaker te doen en extra bouwen aan je zelfvertrouwen.

Je zult zien dat al die dingen die eerst wat eng en ongemakkelijk lijken juist allemaal kansen zijn voor groei en zelfvertrouwen. En bijkomend voordeel is dat door bewust ongemak op te zoeken je ook minder in een sleur terecht komt en je meer afremt. Juist omdat je heel bewust keuzes maakt waar je je comfort-zone uit wilt stappen.